Trong trận chung kết môn đấu kiếm đơn nam tại Thế vận hội mùa hè 2016 tại Brazil, Park Sang Young của Hàn Quốc đối mặt với đối thủ Géza Imre từ Hungary. Trong ba hiệp cuối, anh Park thua với tỷ số 13-9 và có nguy cơ thua trận. Tuy nhiên, anh đã không từ bỏ và liên tiếp ghi bốn điểm để gỡ hòa tỷ số 14-14 và đã giành chiến thắng ngoạn mục. Lời nói tích cực của Park như “Tôi làm được! Tôi có thể làm được!”, đã tạo ra sự khác biệt lớn. Nếu anh ta nói rằng bất lực và trận đấu đã kết thúc, thì cục diện có thể đã khác.
Trước kia có một đứa trẻ từng bị coi là có vấn đề tại trường học. Ông không thể thích nghi với môi trường học tập và bị đuổi học. Tuy nhiên, sau đó, ông trở thành người đăng ký hàng nghìn bằng sáng chế và trở thành một nhà phát minh vĩ đại. Lý do mà Edison có thể đạt được như vậy và để lại di sản của một thiên tài là nhờ vào những lời nói tích cực và đầy hy vọng từ mẹ ông. Nếu mẹ ông đã nói “Sao con ngốc nghếch vậy? Đừng hỏi những câu vô ích nữa”, có lẽ kết quả sẽ thế nào?
Lời nói sẽ thành hiện thực
Có một câu nói rằng “Suy nghĩ tạo nên lời nói, lời nói tạo nên hành động, hành động tạo nên thói quen, thói quen tạo nên nhân cách, nhân cách tạo nên số phận”. Điều này có nghĩa là suy nghĩ của chúng ta sẽ được thể hiện qua lời nói và lời nói có thể dẫn dắt suy nghĩ của chúng ta. Lời nói có sức mạnh vô cùng lớn, mặc dù chúng ta không thể nhìn thấy nó bằng mắt hay nắm lấy nó bằng tay.
Đầu tiên, lời nói có hiệu quả ghi khắc. Khi chúng ta nhận thông tin mới, não hoạt động tích cực hơn nếu chúng ta nói ra bằng miệng thay vì chỉ nhìn bằng mắt. Ví dụ, khi nhận được danh thiếp của một người khác, nếu chúng ta gọi tên người đó thành tiếng, chúng ta sẽ nhớ tên đó nhiều hơn so với việc chỉ đọc qua nhanh chóng.
Hơn nữa, lời nói tích cực cũng có thể tạo ra sự động lực và tinh thần lạc quan. Khi chúng ta nghe hoặc tự nói những lời khích lệ, động viên và đầy hy vọng, chúng ta có xu hướng cảm thấy tự tin hơn và tin rằng chúng ta có thể đạt được mục tiêu của mình. Lời nói tích cực cũng có thể truyền cảm hứng cho người khác và giúp họ vượt qua khó khăn.
Không những thế, lời nói tích cực có khả năng tạo ra môi trường tốt hơn xung quanh chúng ta. Khi chúng ta sử dụng lời nói tích cực trong giao tiếp với người khác, chúng ta tạo ra sự thoải mái, tin tưởng và sự hỗ trợ cho mọi người xung quanh. Điều này có thể củng cố mối quan hệ, xây dựng sự đoàn kết và tạo ra một không gian làm việc hoặc sống chung tốt hơn.
Lời nói tích cực tác động trực tiếp đến cuộc sống
Có một câu ca ngợi rằng suy nghĩ và lời nói có quan hệ mật thiết với nhau, và chúng tạo nên hành động, thói quen, nhân cách và số phận của chúng ta. Điều này ý chỉ rằng những suy nghĩ sâu sắc trong tâm trí sẽ được phản ánh qua lời nói và hành động. Tuy nhiên, thứ tự của lời nói và suy nghĩ có thể thay đổi và lời nói có thể ảnh hưởng đến suy nghĩ. Điều này là do sức mạnh của lời nói, dù không thể nhìn thấy bằng mắt hoặc cầm lấy bằng tay.
Lời nói có tác động mạnh mẽ
Khi chúng ta diễn đạt điều gì đó bằng lời nói, não bộ hoạt động tích cực hơn so với việc chỉ nhìn thấy thông tin đó bằng mắt. Ví dụ, khi chúng ta nhận được một danh thiếp, việc gọi tên người đó sẽ giúp chúng ta ghi nhớ lâu hơn so với việc chỉ đọc tên trên danh thiếp.
Lời nói còn có hiệu ứng thúc đẩy suy nghĩ
Theo giáo sư tâm lý học John Bargh tại Đại học Yale, khi chúng ta tiếp xúc với một số từ cụ thể, khu vực não tiền vận động – nơi xử lý thông tin từ các giác quan – sẽ sẵn sàng hoạt động theo từng từ đó. Ví dụ, khi chúng ta đọc từ “di chuyển,” não bộ sẽ tức thì sẵn sàng chuẩn bị hành động.
Lời nói cũng tác động đến hành động
Khi chúng ta nói điều gì đó, chúng ta sẽ cố gắng thực hiện nó. Ví dụ, nếu chúng ta chia sẻ ý định của mình với những người xung quanh, ví dụ như việc bỏ uống cà phê, khả năng thành công sẽ cao hơn so với việc chỉ cam kết trong lòng mà không nói ra.
Những người đã trải nghiệm sức mạnh của lời nói thường tránh những lời tiêu cực. Khi chúng ta nói “Tôi không thể làm được” hoặc “Tôi đã sai,” động lực sẽ mất đi và có thể dẫn đến từ bỏ. Mặt khác, khi chúng ta khẳng định một cách dứt khoát rằng ‘Tôi có thể làm được!’ hoặc ‘Tôi sẽ thử một lần nữa!’, tinh thần hăng hái sẽ được khơi dậy ngay cả khi trước đó không có, và bộ não sẽ tập trung tìm kiếm giải pháp để đạt được mục đích.
Muhammad Ali, võ sĩ quyền anh huyền thoại, đã chứng minh sức mạnh của lời nói. Anh đã dự đoán chiến thắng của mình bằng những lời nói tích cực và tự tin trước các trận đấu. Kết quả là anh đã đạt được thành công đáng kinh ngạc với 56 trận thắng và 5 trận thua trong tổng số 61 trận đấu. Anh nhận thức rõ sức mạnh của lời nói và chia sẻ: “Một nửa chiến thắng của tôi nằm ở lời nói, không chỉ trong những cú đấm.”
Lời nói tích cực tạo nên hạnh phúc
Sự khác biệt giữa người hạnh phúc và người không hạnh phúc nằm ở cách họ sử dụng lời nói. Khi xem xét thói quen hàng ngày của một người trong việc nói chuyện, ta có thể đánh giá mức độ hạnh phúc của họ. Người hạnh phúc thường nói những điều tích cực, không đổ lỗi cho người khác và không lằm bằm, bất mãn. Ngay cả khi họ nói thẳng ra những gì mình muốn, điều này chỉ mang lại niềm vui tạm thời, trong khi trong cuộc sống nói chung, chúng không thể thực sự hạnh phúc.
Nếu muốn trở nên hạnh phúc, chúng ta cần thay đổi bắt đầu từ lời nói tích cực. Tương tự như câu nói “Chúng ta không cười vì chúng ta hạnh phúc, chúng ta hạnh phúc vì chúng ta cười,” chúng ta không nói những lời tích cực vì chúng ta hạnh phúc, mà chúng ta hạnh phúc vì nói những lời tích cực.
Lời nói tích cực ảnh hưởng trực tiếp đến hạnh phúc gia đình. Tiến sĩ John Gottman, một chuyên gia tư vấn tình cảm hôn nhân, đã tiến hành một nghiên cứu với 700 cặp vợ chồng mới cưới. Trong 15 phút trò chuyện, ông đã ghi lại và phân tích số lượng lời nói tích cực và lời nói tiêu cực mà họ sử dụng. Dựa trên dữ liệu này, ông đã dự đoán rằng các cặp vợ chồng sử dụng hơn 20% lời nói tiêu cực trong cuộc trò chuyện có khả năng hôn nhân thất bại. Và sau 12 năm, dự đoán này đã chính xác đến 94%.
Hơn bất kỳ điều gì khác, thói quen ngôn ngữ của cha mẹ ảnh hưởng sâu sắc tới con cái. Dù cha mẹ yêu thương và trân trọng con cái, mức độ hạnh phúc mà con cảm nhận sẽ khác nhau tùy thuộc vào lời nói mà cha mẹ sử dụng.
Ví dụ, một đứa trẻ trở về nhà sau khi chơi với bạn và nói với mẹ: “Mẹ ơi, con đói. Có gì ăn không ạ?” Một số người mẹ trả lời “Mấy giờ rồi? Con đi đâu mà giờ mới về?” thì người mẹ khác nói “Chắc con đói lắm nhỉ. Chờ mẹ một chút, mẹ sẽ chuẩn bị đồ ăn cho con.” Vậy đứa con của người mẹ nào sẽ cảm thấy hạnh phúc hơn? Quan trọng là cha mẹ phải sử dụng ngôn ngữ tích cực để nuôi dưỡng đứa trẻ trở thành người luôn tin tưởng và tự tin, có tinh thần lạc quan và suy nghĩ tích cực.
Tiến sĩ Martin Seligman, một chuyên gia tâm lý học tích cực, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của lời nói tích cực, khi ông nói rằng “Trong cuộc sống, so với năng lực hay tài năng, thói quen ngôn ngữ tích cực là yếu tố quan trọng hơn.” Những lời tiêu cực chỉ tạo ra sự không hài lòng cho bản thân và những người xung quanh. Trong khi đó, những lời tích cực giúp chúng ta thoát khỏi tình trạng trầm cảm, làm lành các bệnh tật và thậm chí có thể thay đổi vận mệnh của chúng ta. Nếu mong muốn những điều hạnh phúc xảy ra, chúng ta hãy luôn luôn nói lời tích cực.
Phương pháp tạo lời nói tích cực
Sử dụng lời khẳng định thay vì lời phủ định
Để tránh tạo ra ảnh hưởng tiêu cực, hạn chế việc sử dụng lời như “Đừng…” hoặc “Không được…”. Thay vào đó, hãy diễn đạt ý kiến của bạn trong một cách tích cực. Ví dụ, thay vì nói “Đừng lãng phí thời gian!”, hãy nói “Hãy sử dụng thời gian một cách có ý nghĩa!”.
Nói theo hướng khả thi hơn thay vì từ chối
Khi từ chối yêu cầu của người khác, hãy quan tâm đến cảm xúc của họ và thể hiện điều đó một cách tích cực. Thay vì từ chối thẳng thừng, hãy thể hiện sự chân thành và đề xuất một cách khác khả thi hơn. Ví dụ, thay vì nói “Không được. Anh/Em có hẹn rồi”, hãy nói “Chủ nhật này à? Anh/Em cũng muốn đi lắm nhưng tiếc quá vì lịch trước rồi nên thật xin lỗi. Chủ nhật tới thì sao ạ?”.
Hiểu cho cảm xúc của người khác
Thật dễ dàng khi bày tỏ sự phản đối của mình. Nếu đưa ra ý kiến như “sai rồi”, “làm như thế là không đúng đâu” thì người nghe sẽ tổn thương mà nghĩ rằng thà mình không chia sẻ thì hơn hoặc họ không muốn tiếp nhận góp ý của bạn dù nó tốt hơn.
Ngược lại, hãy lắng nghe người khác một cách cẩn thận và thể hiện sự đồng cảm và tôn trọng ý kiến của họ trước khi đề xuất ý kiến của mình. Ví dụ, hãy nói “Ồ, đó là ý kiến hay” hoặc “Bạn nói đúng” để tạo sự hài lòng cho người khác trước khi đưa ra ý kiến của mình.
Chọn từ tích cực
Khi chọn từ để diễn đạt, hãy chọn những từ có ý nghĩa tích cực. Tránh sử dụng từ tiêu cực, ngay cả khi được theo sau bởi một từ tích cực. Ví dụ, thay vì nói “béo”, hãy nói “thân hình cân đối”, thay vì “hấp tấp, vội vàng”, hãy nói “nhiệt tình”. Chọn từ tích cực để mang đến một tình thế tích cực.
Nói lời động viên
Tránh nói những lời tiêu cực với bản thân hoặc với người khác vì não sẽ tiếp nhận những lời đó. Hãy nói những lời động viên và mang lại hy vọng. Ví dụ, đừng nói “Thật chán nản!”, “Tôi lúc nào cũng như thế đấy”, hãy nói “Sẽ ổn thôi!” hoặc “Tôi có thể làm được!”, như vậy, các cảm xúc tiêu cực sẽ bị át mất đi.
Thể hiện tấm lòng cảm tạ nhiều hơn
Lời cảm tạ, biết ơn là lời tích cực nhất trong những lời diễn đạt. Khi gặp khó khăn, hãy tập trung vào những điều tích cực và bày tỏ lòng cảm tạ. Ví dụ, thay vì nói “Thật khốn khổ!”, hãy nói “Tôi biết ơn vì có công việc mà làm!” hoặc “Tôi biết ơn vì luôn khỏe mạnh trong khi làm việc!”.
Lời nói là một trong những yếu tố then chốt giúp bạn sống một cách tích cực. Nhưng việc thực tiễn nói lời tích cực không phải tự nhiên mà có mà phải có sự rèn luyện. Nếu không nỗ lực nói lời tích cực thì không thể hình thành thói quen. Vì vậy, bạn hãy luyện tập để có được lời nói tích cực cũng như lời nói đúng đắn, lời nói quan tâm, để chính bạn và những người xung quanh luôn tích cực, hạnh phúc.
Lời nói tích cực giúp bản thân và gia đình bạn hạnh phúc hơn. Người luôn được nghe những lời nói lạc quan, tích cực sẽ vượt qua được mọi khó khăn, sóng gió. Thử tưởng tượng nếu cả gia đình, ai ai cũng luôn sử dụng lời nói khích lệ, động viên một cách tích cực, thì gia đình sẽ hạnh phúc và tràn ngập tiếng cười biết bao. Bạn hãy trở nên người sống vui vẻ bởi lời nói tích cực, từ đó lan tỏa cho người thân, bạn bè xung quanh nhé!
